O Centrum Sprawiedliwości Naprawczej

Centrum Sprawiedliwości Naprawczej jest inicjatywą podjętą przez Fundację Court Watch Polska w celu zwiększenia udziału metod sprawiedliwości naprawczej w rozwiązywaniu problemów z jakimi boryka się w naszym kraju wymiar sprawiedliwości.

Centrum Sprawiedliwości Naprawczej zostało zaprojektowane na podstawie trwających od 2012 roku badań prowadzonych przez Fundację oraz współpracujących z nią naukowców. Jego powstanie zostało zainspirowane wizytami w Stanach Zjednoczonych, gdzie obserwowaliśmy jak lokalne sądy ściśle współpracują z organizacjami społecznymi w rozwiązywaniu problemów. Takie sądy określane są mianem "community courts", czyli "sądów dla mieszkańców". Przenosimy najlepsze praktyki z Polski oraz innych krajów i z uwzględnieniem lokalnego kontekstu społecznego i prawnego, tworząc miejsce w możliwie najlepszy sposób służące mieszkańcom w rozwiązywaniu problemów objawiających się łamaniem prawa. W projektowaniu Centrum wykorzystano wyniki badań i konsultacji prowadzonych przez Fundację wspólnie z Uniwersytetami Mikołaja Kopernika, Gdańskim i w Białymstoku oraz przedstawicielami Ministerstwa Sprawiedliwości, sądów, kuratorów, organów ścigania, samorządów i organizacji pozarządowych.

Centrum Sprawiedliwości Naprawczej będzie działać w ścisłej współpracy z lokalnymi instytucjami wymiaru sprawiedliwości, porządku publicznego i pomocy społecznej. Partnerami Centrum będą organizacje, w których sprawcy przestępstw będą mogli odpracować karę, ale i takie w których mogą uzyskać pomoc i wsparcie. Celem działania Centrum jest bowiem zmniejszenie stopnia powrotności do łamania prawa, a w rezultacie zmniejszenie uciążliwości tego zjawiska dla mieszkańców.

Centrum Sprawiedliwości Naprawczej ma na celu promocję pozasądowych metod rozstrzygania sporów takich jak mediacja i dobrowolne naprawienie szkody. W sytuacjach gdzie kara wymierzana przez sąd jest jednak nieunikniona, zadośćuczynienie może polegać na zapłacie grzywny lub wykonaniu przez sprawcę prac społecznie użytecznych. Celem Centrum jest pomoc wymiarowi sprawiedliwości w stosowaniu kar ograniczenia wolności i prac społecznie użytecznych poprzez koordynację pracy skazanych i pozyskiwanie nowych miejsc gdzie taka kara mogłaby być wykonywana. Dzięki temu miasto i jego mieszkańcy będą mogli w większym stopniu doświadczyć zadośćuczynienia za wyrządzone szkody i naruszone bezpieczeństwo.

Dzięki działaniu Centrum Sprawiedliwości Naprawczej będziemy mogli częściej doświadczać zadośćuczynienia, a lokalny wymiar sprawiedliwości będzie mógł lepiej służyć rozwiązywaniu problemów związanych z łamaniem prawa w naszym mieście.

Fundacja Court Watch Polska jest niedochodową organizacją społeczną, założoną w Toruniu w 2010 roku przez grupę socjologów i prawników, zarówno badaczy, jak i praktyków, celem wypracowywania rozwiązań problemów polskiego wymiaru sprawiedliwości z uwzględnieniem perspektywy i interesów zwykłych obywateli. Fundacja rozwinęła największy na świecie program obserwacji rozpraw sądowych - "Obywatelski Monitoring Sądów", w ramach którego setki wolontariuszy odwiedzają lokalne sądy i obserwują rozprawy w charakterze bezstronnej publiczności. Przekazywane przez obserwatorów dane są przez Fundację szczegółowo analizowane. Wnioski stają się podstawą raportów i szkoleń skierowanych przede wszystkim do sędziów i mających za zadanie zwiększenie wrażliwości na perspektywę obywatela w instytucjach wymiaru sprawiedliwości. Na podstawie zdiagnozowanych problemów, Fundacja od 2012 roku podjęła się misji zaprojektowania i wdrożenia rozwiązań umożliwiających wykorzystanie w Polsce w większym stopniu potencjału sprawiedliwości naprawczej. W 2013 roku w partnerstwie z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika, Uniwersytetem w Białymstoku i Uniwersytetem Gdańskim Fundacja rozpoczęła realizację projektu mającego na celu przeniesienie na polski grunt doświadczeń amerykańskich w stosowaniu modelu "Community Court" polegającego na ścisłej współpracy sądu z organizacją pozarządową. Fundacji udało się skłonić Ministerstwo Sprawiedliwości do wpisania tego modelu do Strategii Modernizacji Przestrzeni Sprawiedliwości na lata 2014-2020, a przedstawiciel Fundacji został powołany przez Ministra Sprawiedliwości do Rady Społecznej ds. Wdrożenia Strategii. Kolejnym etapem prowadzonych przez Fundację działań jest powołanie przez nią Centrów Sprawiedliwości Naprawczej w Toruniu oraz w Białymstoku.

Więcej na temat Fundacji: www.courtwatch.pl

Poniżej relacja telewizyjna z inauguracji prac projektowych nad Centrum Sprawiedliwości Naprawczej w Toruniu: